نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فاطمه آخوندی برزکی ¹
• محمدرضا نیلی احمدآبادی ²
• مهدی شامی زنجانی ³

¹ دانشجوی دکتری رشته برنامه ریزی درسی در آموزش عالی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

² دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

³ دانشیار گروه مدیریت فناوری اطلاعات، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

ظهور فن‌آوری‌های پیشرفته همگام با انقلاب صنعتی 4.0 در آموزش عالی، به‌تدریج مفاهیم جدیدی ازجمله تحول دیجیتال، آموزش دیجیتال و نهایتاً دانشگاه دیجیتال را پدیده آورده است. دانشگاه دیجیتال مفهومی نوظهور و نیازمند تعریف است که می‌توان از طریق شناسایی ویژگی‌های آن به شفاف‌سازی این مفهوم دست‌یافت؛ بنابراین پژوهش حاضر، باهدف مطالعه و بررسی جامع مبانی نظری دانشگاه دیجیتال از طریق تبیین ویژگی‌های آن انجام‌گرفته تا بتوان به فهم و ادراک به‌مراتب دقیق‌تری دست‌یافت و به توسعه مطالعات هم از منظر تئوریک و هم کاربردی پرداخت. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل جامع مبانی نظری ویژگی‌های دانشگاه دیجیتال، از روش مرور نظام‌مند بهره گرفته شد و پس از تعیین سؤال پژوهش و استراتژی جست‌وجو و غربالگری موارد شناسایی‌شده، 43 مقاله علمی این حوزه در فاصله سال‌های 2000 تا 2022 در مبانی نظری مرتبط شناسایی شدند و مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. با مرور نظام‌مند مبانی نظری و از طریق به‌کارگیری روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی و مقوله‌بندی آن‌ها، هشت ویژگی اکوسیستم و جامعیت، برنامه درسی دیجیتالی، جامعه‌پذیری، استراتژی‌های دیجیتالی، تجربه دیجیتالی، پلتفرم محوری، داده محوری، نوآوری و چابکی شناسایی شد که هر بعد شامل مؤلفه‌های مختلف می‌باشد که نمایان گر تشابهات و تفاوت‌های دانشگاه سنتی و دیجیتال است که مورد تأیید خبرگان قرار گرفت. نتایج این پژوهش می‌تواند راهنمایی برای مؤسسات آموزش عالی باشد تا با ارزیابی و مطابقت ویژگی‌ها، جایگاه خود را درحرکت به‌سوی دیجیتالی شدن تعیین کنند و این ویژگی‌ها را در استراتژی‌ها و رویکرد کلی مدیریت دانشگاه مدنظر قرار دهند تا امکان رقابت‌پذیری در شرایط تغییر خواسته‌های جامعه مدرن فراهم گردد.

کلیدواژه‌ها

• تحول دیجیتال
• دانشگاه دیجیتال
• ویژگی های دانشگاه دیجیتال
• بررسی سیستماتیک

موضوعات

• علم داده، هوشمندی و تحلیل‌های آینده ‌نگر

عنوان مقاله [English]

Explaining the characteristics of the digital university: a systematic review of theoretical foundations

نویسندگان [English]

• Fatemeh Akhoondi Barzoki ¹
• MohammadReza NiliAhhmadabadi ²
• Mehdi ShamiZanjani ³

¹ , Ph.D. Student of Curriculum Planning in Higher Education, University of Isfahan, Isfahan, Iran

² Associate Professor, Department of Educational, Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan, Isfahan, Iran.

³ Associate Prof., Department of Information Technology Management, Faculty of Management, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

The emergence of advanced technologies alongside the Fourth Industrial Revolution in higher education has gradually introduced new concepts such as digital transformation, digital education, and ultimately the digital university. The digital university is an emerging concept that requires definition, and it can be clarified by identifying its features. Therefore, this research aims to comprehensively study the theoretical foundations of the digital university by outlining its characteristics, enabling a deeper understanding and comprehension in this field, and contributing to the development of studies from both theoretical and practical perspectives. To thoroughly analyze the theoretical foundations of the characteristics of the digital university, a systematic review method was employed. After formulating the research question and establishing the search strategy, 43 relevant scholarly articles published between 2000 and 2022 were identified and analyzed. Through the systematic review of the theoretical foundations and by utilizing open, axial, and selective coding methods, eight characteristics were identified: ecosystem and comprehensiveness, digital curriculum, socialization, digital strategies, digital experience, platform-centricity, data-centricity, innovation, and agility. Each dimension comprises various components that reflect the similarities and differences between traditional universities and digital universities which were approved by the experts. The results of this research can serve as a guide for higher education institutions to evaluate and align their characteristics, determining their position in the move towards digitalization. Institutions can consider these characteristics in their overall management strategies to enhance competitiveness in response to the evolving demands of modern society.

کلیدواژه‌ها [English]

• Digital Transformation
• Digital University
• characteristics of the digital university
• Systematic Review